Niestety wraz z wiekiem cały nasz organizm się starzeje. Wszystkie narządy ulegają stopniowemu „zużyciu”. Na szczęście na co dzień nie zauważamy tego procesu i nie myślimy o nim zbyt często. No….. może z wyjątkiem skóry. W związku z tym, że ten nasz największy narząd jest stale przez nas eksponowany łatwo nam zauważyć jego ewentualne niedoskonałości i z reguły ciężko się z nimi pogodzić. Zadajemy więc sobie pytanie jak ten proces zahamować, albo chociaż opóźnić. Żeby jednak na nie odpowiedzieć najpierw musimy zrozumieć na czym on polega i skąd się bierze. A jest to proces dość złożony. Wpływają na niego zarówno czynniki zewnętrzne jak i wewnętrzne. Wiemy bowiem, że nie każdy starzeje się tak samo szybko. U jednych zmarszczki pojawiają się wyjątkowo wcześnie, u innych przed długi okres czasu są niewidoczne. No właśnie więc od czego to zależy i jak starzeje się skóra?
Starzenie się skóry
Nasza skóra składa się z wielu komórek, które tak jak i komórki innych organów z wiekiem doznają zaburzeń funkcjonowania. Są to np. problemy z podziałem czy z przyjmowaniem składników odżywczych. Skóra, która się starzeje staje się coraz cieńsza, mniej elastyczna, szarzeje oraz przesusza się. Ponadto zaczynamy na niej obserwować zmarszczki. Wydaje się, że najwcześniej zmiany związane ze starzeniem możemy zaobserwować w okolicach oczodołów oraz dolnej części twarzy.
Jakie objawy starzenia się skóry możemy zaobserwować?
Suchość skóry
Skóra chroni się przed utratą wody i przesuszeniem. Jednak wraz z wiekiem zaczyna tę walkę przegrywać. Powoduje to dokuczliwe swędzenie i wyostrzenie zmarszczek. Ale czym to jest dokładnie spowodowane?
Przede wszystkim tym, że z wiekiem zmniejsza się wydzielanie potu i łoju. Jest to o tyle niekorzystny proces, że łój ma za zadanie nawilżyć, natłuścić oraz ochronić skórę przed czynnikami zewnętrznymi. Tymczasem po 50 roku życia jego produkcja spada aż o 50-60%.
Tak zwane „starcze plamki”
Z wiekiem, oprócz przesuszenia, wiele osób zaczyna dostrzegać na skórze ciemne plamki. Związane jest to z tym, że w skórze, która się starzeje dochodzi do nieregularnego rozmieszczania komórek barwnikowych, tzw. melanocytów. Potrafią się one grupować, co przejawia się właśnie w postaci tych plamek. Oczywiście jest to proces zachodzący stopniowo.
W takim razie możecie zapytać dlaczego plamki te pojawiają się głównie na skórze dłoni i twarzy. Są to miejsca, które najczęściej wystawiamy do słońca. Tak więc i produkcja melaniny jest tutaj większa.
Plamy starcze nie są groźne, ale warto je obserwować. Jeśli któraś z nich zacznie swędzieć, zmieni kolor lub zacznie krwawić należy niezwłocznie udać się do dermatologa (pamiętając, że do tego specjalisty potrzebne będzie nam skierowanie – na temat leczenie bez skierowania możesz przeczytać tutaj).
Zmarszczki
Kolejnym czynnikiem, który możemy zaobserwować na starzejącej się skórze są zmarszczki. Musimy zdawać sobie sprawę, że skóra wraz z wiekiem staje się coraz cieńsza, a to sprawia, że jest bardziej wrażliwa na uszkadzające ją czynniki zewnętrzne m.in. na intensywne działanie promieni słonecznych, które przyspieszają proces starzenia. Poza tym wraz z wiekiem zmniejsza się produkcja kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego, co powoduje, że skóra traci jędrność i zaczynają pojawiać się na niej zmarszczki.
Czym jest Inflammaging?
Inflammaging to starzenie się skóry pod wpływem stanu zapalnego. Stan zapalny to naturalna odpowiedź obronna organizmu. Jednak w tym wypadku mamy do czynienia z długotrwałym stanem zapalnym związanym z jakimś niemodyfikowanym czynnikiem go wywołującym. Brzmi skomplikowanie, ale chodzi o wpływ na skórę takich czynników jak np. palenie papierosów, przewlekły stres czy zanieczyszczenie środowiska. Ciągłe wystawianie się na ich działanie powoduje, że stan zapalny utrzymuje się i stale prowadzi do szybszego starzenia się skóry. Wydawałoby się więc, że wystarczy po prostu wyeliminować te czynniki i po sprawie. Niestety, o ile kontakt z dymem papierosowym możemy właściwie wyeliminować o tyle trudniej w skali jednostki wyeliminować zanieczyszczenie środowiska.
Jakie czynniki wpływają na proces starzenia się skóry?
a) czynniki zewnętrzne – to te, które w większości jesteśmy w stanie modyfikować
- dym papierosowy – nie musisz być palaczem. Wystarczy, że ktoś z Twoich bliskich pali, aby Twoja skóra to odczuła
- promieniowanie UV, które dzielimy na: promieniowanie UVB – działa w naszym naskórku, powoduje między innymi opaleniznę oraz promieniowanie UVA – działa głębiej, w warstwie skóry właściwej i co ważne przenika m.in. przez szyby. Dlatego kremem z filtrami powinny się smarować również osoby podróżujące np. samochodem.
- zanieczyszczenie środowiska, np. spaliny samochodowe
- inne, np. stres, nadużywanie alkoholu, itp.
- brak witamin i minerałów w pożywieniu
b) czynniki wewnętrzne – to te, na które mamy zdecydowanie mniejszy wpływ
Hormony. To one odgrywają znaczną rolę w procesie starzenia się skóry. Widać to zwłaszcza u kobiet po menopauzie, u których dochodzi do spadku wydzielania estrogenów. Tak się składa, że estrogeny mają olbrzymi wpływ na skórę: działają na wszystkie jej warstwy.
Po pierwsze niedobór estrogenów wpływa na spowolnienia aktywności keratynocytów, powodując, że nasz naskórek staje się cieńszy, spada odporność na działanie czynników zewnętrznych, więcej wody jest wydalane przez skórę.
Po drugie hormony mają także wpływ na zmiany w warstwie lipidowej skóry.
Po trzecie ich niedobór sprawia, że obniża się zawartość włókien kolagenowych w skórze.
Po czwarte, niedobór estrogenów ma również niekorzystny wpływ na naczynia włosowate, których zadaniem jest transport między innymi składników odżywczych. Problemy z naczyniami włosowatymi to więc problemy z odpowiednim odżywieniem skóry, dostarczeniem jej potrzebnych składników.
Zwróćcie uwagę, że czynniki zewnętrze i wewnętrzne w tym samym czasie wpływają na proces starzenia się naszej skóry. Dlatego dobrze jest w miarę możliwości spróbować wyeliminować jak najwięcej czynników zewnętrznych, bowiem przynajmniej w przypadku części z nich jesteśmy w stanie to zrobić i w ten sposób spowolnić proces starzenia.
Pamiętajmy jednak, że nawet gdyby udało nam się wyeliminować wszystkie czynniki zewnętrzne (oczywiście w praktyce nie jesteśmy w stanie tego całkowicie zrobić) przyczyniające się do procesu starzenia się skóry, to i tak nie zahamujemy tego procesu całkowicie.
Co to są senolityki?
Senolitykami nazywamy, głównie leki, ale również inne substancje, które „zabijają” starzejące się komórki. Senolityki są więc bardzo pożądanymi substancjami dla wszystkich tych, którzy chcą zachować młody wygląd na długie lata. Każdy kto chce, aby jego skóra wyglądała młodziej powinien sięgnąć po naturalne senolityki, które mimo dziwnej nazwy wbrew pozorom bardzo często spotykamy w popularnych warzywach i owocach. Dlatego pamiętajmy, że zdrowe odżywianie jest tak ważne dla kondycji naszej skóry. Jakie związki możemy zaliczyć do senolityków? Między innymi kwercetyne występującą w niektórych warzywach i owocach (kapary, rzodkiew, żurawina, rukiew, kapusta), fisetyne (truskawki, jabłka, winogrona), allicyne (czosnek), witamine E (migdały), floretyne (występuje w skórce jabłek).
Długotrwała kuracja przeciwstarzeniowa dla skóry
Z prawdziwą kuracją antystarzeniową jest tak jak z budowaniem odporności organizmu. Buduje się je latami, a wpływ mają tutaj nasze codzienne wybory.
- Niepalenie
- Unikanie solarium
- Ochrona naszej skóry przed promieniami UV (nawet podczas jazdy samochodem)
- Ruch, który zwiększa natlenienie komórek
- Unikanie zanieczyszczeń (o ile to możliwe)
- Dieta bogata w antyoksydanty, ale przede wszystkim zbilansowana dieta, z dużą ilością warzyw i owoców (patrz senolityki).
Podsumowanie
Przyjmuje się, że stan naszej skóry odzwierciedla nasz styl życia. Widać na niej, czy odżywiamy się zdrowo, wysypiamy się, nadużywamy środków odurzających, nadmiernie się opalamy, itp. Tutaj przeczytasz o zdrowym stylu życia. Pamiętaj, że zawsze jest czas na zmiany w tym obszarze.
Bibliografia:
- Dąbrowska D., „Słońce i skóra”, w: „Medycyna stylu życia”, pod red. Śliż D., Mamcarz A., s. 327
- Gillbro J., „Zrozum swoją skórę. Fakty, mity i porady”Białystok 2020
- Zegarska B., Woźniak M., „Przyczyny wewnątrzpochodne starzenia się skóry”, Gerontologia Polska, tom 14, nr. 4. Dostępne tutaj.
