W styczniu 2020 r. e-recepta stała się codziennością polskich pacjentów. Dzisiejszym wpisem mamy nadzieję przekonać Was, że jest to pozytywna zmiana.
Zmiany w systemie ochrony zdrowia
Znaczna część osób, gdyby miała możliwość, wybierałaby tylko to, co znane i sprawdzone. Często boimy się zmian, bowiem nie wiemy czego się po nich spodziewać. W kwestii opieki zdrowotnej w ostatnim czasie bardzo dużo się zmieniło, a jeszcze sporo zmian przed nami. Niedawno na naszym blogu pojawił się wpis na temat e-zdrowia czyli tego, co już się dokonało oraz czego możemy się jeszcze spodziewać w związku z informatyzacją służby zdrowia. Dzisiaj postanowiłyśmy wrócić do tematu i bardziej szczegółowo omówić zagadnienie e-recepty, bowiem już od stycznia 2020 r. lekarze mają obowiązek, a nie tylko, tak jak wcześniej, możliwość jej wystawiania. Z tego powodu warto się jej przyjrzeć i dowiedzieć się jak najwięcej na jej temat.
Konieczność przyzwyczajenia się do zmian
W związku z tym, że już od dłuższego czasu lekarze mają możliwość wystawiania e-recept pewnie większość z Was zetknęła się z nimi chociaż raz. Jeśli tak, to wiecie, że na razie często spowalniają one proces wystawiania recept i ich realizację w aptece. Nie dziwcie się, bowiem zarówno lekarze jak i farmaceuci muszą przyzwyczaić się do nowego sposobu wystawiania i realizacji recept. Dla nich to również nowe wyzwanie. Natomiast dla pacjenta oprócz ewentualnie chwilowo trochę dłuższej kolejki 🙂 pozostałe zmiany powinny być sporym ułatwieniem.
Dlaczego nie będę mógł otrzymać od lekarza dotychczasowej papierowej recepty?
Zgodnie z art. 56 ust. 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w systemie zdrowia (Dz. U. 2019 poz 408 ze zm.) recepty mogą być wystawiane w postaci papierowej do dnia 7 stycznia 2020 r. Jak widać przepis ten dotyczy osób wystawiających recepty, czyli lekarzy. Nie ma mowy w nim o realizacji recepty, czyli lekarz może wystawić dotychczasową papierową receptę np. 5 stycznia 2020 r. Natomiast Ty jako pacjent nawet jeśli otrzymasz ją w dniu 5 stycznia 2020 r. nie musisz zrealizować jej do 7 stycznia 2020 r. W tym zakresie zachowujemy się tak jak do tej pory. Ustawodawca postanowił „wyeliminować” tradycyjne recepty poprzez wyznaczenie daty zakończenia ich wystawiania.
W jaki sposób możemy otrzymać e-receptę?
Gdy e-recepta zaczęła się pojawiać w Polsce odezwały się głosy, że starsi pacjenci sobie z nią nie poradzą, bowiem nie korzystają z internetu. Jak jest naprawdę? Owszem korzystanie z internetu i z Internetowego Konta Pacjenta daje dużo różnych możliwości, ale nie jest niezbędne, aby wykupić leki. Tak naprawdę jeśli lekarz wystawi e-receptę pacjent może otrzymać dane niezbędne do jej realizacji za pomocą smsa lub maila. Ale lekarz może też przekazać pacjentowi wydruk informacyjny, z którym ten uda się do apteki. Widzimy więc, że do otrzymania i realizacji e-recepty nie jest niezbędne ani posiadanie telefonu komórkowego ani poczty elektronicznej.
W jaki sposób możemy zrealizować e-receptę w aptece?
- Jeśli otrzymasz sms z 4-cyfrowym kodem, pamiętaj aby w aptece podać ten kod razem ze swoim numer PESEL (jeśli kupujesz lek dla osoby trzeciej będziesz potrzebował numeru PESEL tej osoby).
- Jeśli otrzymasz mail masz dwie możliwości. W mailu otrzymasz wydruk informacyjny w postaci pliku pdf. Możesz albo podać 4-cyfrowy kod, który znajdziesz na wydruku wraz ze swoim numerem PESEL, albo możesz pokazać farmaceucie w aptece plik pdf, a on zeskanuje znajdujący się tam kod kreskowy z ekranu telefonu lub tabletu.
- Jeśli otrzymasz wydruk informacyjny – pokazujesz go farmaceucie w aptece, a on zeskanuje widniejący na nim kod kreskowy.
W jaki sposób mam wybrać sposób odbioru e-recepty?
Pisałyśmy, że e-receptę możesz otrzymać miedzy innymi smsem lub mailem. W jaki sposób więc możesz zdefiniować swój dostęp do e-recepty? Musisz zalogować się na swoje Internetowe Konto Pacjenta, a następnie wybrać sposób odbioru e-recepty i w zależności od niego podać numer telefonu lub adres mailowy. Jeśli nie posiadasz Internetowego Konta Pacjenta otrzymasz e-receptę w postaci wydruku informacyjnego.
Czym e-recepta różni się od recepty papierowej?
- E-recepty lekarz nie może poprawić. Jeśli jest błędnie wystawiona, lekarz ją anuluje i wystawia nową. W przypadku recept papierowych nanosił poprawki na starą receptę umieszczając przy każdej poprawce pieczątkę i podpis.
- Recepta papierowa jeśli była pisana ręcznie czasami bywała nieczytelna. Poza tym czasem kusiła pacjentów żeby coś przy niej dopisać, skreślić, zakreślić, postawić kropki itp. Wszystkie te sytuacje mogły sprawić, że zostawała przez farmaceutę w aptece zakwestionowana i leki nie zostawały wydane. W przypadku e-recepty nie mamy takiego problemu.
- Realizując receptę papierową wszystkie leki z recepty musieliśmy wykupić w jednej aptece. W przypadku e-recepty każdy lek to oddzielna recepta (choć na jednym wydruku informacyjnym możemy mieć pakiet recept). Dzięki temu możemy wszystkie leki kupić w jednej aptece lub każdy lek w innej. I to jest naszym zdaniem bardzo dobre rozwiązanie.
- Realizując e-receptę nie musimy prosić o odpis. Jeśli potrzebujemy mniejszą liczbę opakować niż przepisano na recepcie prosimy o nią, a po resztę przychodzimy w innym terminie w okresie ważności recepty. Nie tracimy przy tym zniżki. To korzystna zmiana, bowiem odpis recepty papierowej był zawsze wystawiany na 100%. Musimy tylko pamiętać, aby po resztę opakowań przyjść do tej samej apteki, w której wykupiliśmy pierwsze opakowanie.
- Recepta papierowa i e-recepta są ważne 30 dni, natomiast e-recepta może być ważna nawet 365 dni jeśli tak zdecyduje lekarz. Wyjątkami są: e-recepta na antybiotyki, która jest ważna 7 dni, e-recepta na środki odurzające i substancje psychotropowe, która jest ważna 30 dni i e-recepta na preparaty immunologiczne ważna 120 dni.
- Na recepcie papierowej lekarz oraz pielęgniarka lub położna mogli przepisać ilość leku na 120 dni stosowania. Natomiast na jednej e-recepcie lekarz może przepisać ilość leku na 365 dni stosowania. Natomiast pielęgniarka lub położna na 180 dni stosowania.
Co z e-receptą w przypadku wizyt domowych?
Lekarz będzie mógł wystawić e-receptę podczas wizyty domowej jeśli będzie miał możliwość dostępu do systemu informatycznego. Jeśli nie, nadal będzie mógł wystawić receptę papierową. W tym wypadku należy pamiętać, że recepta papierowa w przeciwieństwie do e-recepty będzie ważna (tak jak dotychczas) przez 30 dni (poza wspomnianymi wyżej wyjątkami).
E-recepta, a obcokrajowcy?
Osoby te będą mogły skorzystać z każdej formy e-recepty jeśli mają założony profil zaufany i za jego pomocą zalogują się na Internetowe Konto Pacjenta oraz zdefiniują jako sposób odbioru e-recepty np. sms.
Natomiast osoby, które nie posiadają numeru Pesel z powodu tego, że są obcokrajowcami będą mogli otrzymać e-receptę w formie wydruku informacyjnego.
Czy w styczniu 2020 r. zrealizuję e-receptę za granicą?
W styczniu 2020 r. jeszcze nie. Taka możliwość ma zostać wprowadzona od stycznia 2021 r. Na razie recepta transgraniczna, czyli recepta wypisywana przez lekarza dla pacjenta, który wskazane na niej leki zamierza wykupić w innym niż Polska kraju Unii Europejskiej nadal będzie miała postać papierową.
Co w sytuacji gdy nie będzie dostępu do internetu albo zdarzy się awaria systemu?
Ministerstwo Zdrowia dopuszcza sytuacje, w których lekarz nadal będzie mógł wystawić receptę papierową są to recepty:
- transgraniczne (tak jak podałyśmy wyżej do końca 2020 r.)
- dla osób o nieustalonej tożsamości
- w ramach tzw. importu docelowego
- wystawione przez lekarza dla siebie samego lub członków najbliższej rodziny oraz
- sytuacja braku dostępu do systemu e-zdrowie lub dostępu do internetu
Jak widzimy nie mamy jako pacjenci się czego bać. Nawet jeśli nastąpi jakaś awaria, lekarz w dalszym ciągu będzie mógł wystawić normalną receptę papierową i będzie ona mogła być zrealizowana na dotychczasowych zasadach (tak jak dotychczas recepty papierowe) i nie stracimy przy tym żadnych zniżek.
Poza tym Ministerstwo Zdrowia informuje, że biorąc pod uwagę dobro pacjenta i aby nie utrudniać mu dostępu do leków, lekarz może także w innych sytuacjach wystawić receptę papierową i także będzie ona zrealizowana w aptekach z zachowaniem wszelkich zniżek.
Jak długo od momentu wydania e-recepty będę oczekiwała na smsa lub maila?
Jeśli zdefiniowałaś, że będziesz odbierała e-receptę za pośrednictwem smsa lub maila musisz wiedzieć, że wiadomość o wystawieniu e-recepty powinna do Ciebie nadejść od razu po jej wystawieniu. Smsy przychodzą od nadawcy e-zdrowie. Natomiast wiadomość mailową otrzymamy od nadawcy SystemP1@p1.csioz.gov.pl lub erecepta@pacjent.gov.pl.
Oprócz tego, informacje o wystawionych e-receptach masz zawsze dostępne na swoim Internetowym Koncie Pacjenta.
Jak długo będą przechowywane e-recepty na moim Internetowym Koncie Pacjenta?
Do swoich e-recept będzie miał swobodny dostęp przez okres 5 lat.
Czy e-recepta ma jakieś wady?
Mimo, że lekarz może wypisać lek na 365 dni stosowania, na e-receptę nałożono pewne ograniczenia. W związku z tym może się zdarzyć, że w aptece wydadzą nam mniej opakowań niż wynikałoby to z ilości przepisanej przez lekarza. W jakiej sytuacji? Wtedy kiedy od dnia wystawienia recepty lub od dnia realizacji minęło ponad 30 dni. Recepta zostanie zrealizowana wtedy z wyłączeniem dni, które już upłynęły. Zasada ta ma jednak zastosowanie tylko przy pierwszej realizacji naszej e-recepty. Co to oznacza w praktyce? Że jeśli wykupimy przynajmniej jedno opakowanie leku w ciągu 30 dni od daty wystawienia recepty lub „daty realizacji od dnia”, to pozostałe opakowania nam nie przepadną niezależnie od tego, kiedy zdecydujemy się je wykupić. Drugim ograniczeniem jest zasada, że jednorazowo w aptece nie dostaniemy więcej leku niż na 180-dniowy okres stosowania.
Widzimy więc, że e-recepta niesie ze sobą wiele zmian. Większość z nich jest korzystna dla pacjenta. Natomiast nie da się ukryć, że sposób wyliczania ilości leku, która może zostać pacjentowi wydana został znacznie skomplikowany. Z łatwego i przejrzystego zmienił się w taki, który wymaga wiele liczenia. 🙂
Korzyści wynikające z używania IKP w przypadku e-recepty
Wyżej podałyśmy korzyści i wady wynikające z samego stosowania e-recepty. Wcześniej jednak wspomniałyśmy, że również stosowanie Internetowego Konta Pacjenta niesie ze sobą wiele ciekawych możliwości. Co prawda do realizowania e-recept wcale nie potrzebujemy umiejętności korzystania z internetu, natomiast nie da się ukryć, że ta umiejętność, a dokładniej korzystanie z Internetowego Konta Pacjenta jest bardzo korzystne. Co nam to dokładnie daje? Między innymi na Internetowym Koncie Pacjenta każdy może zobaczyć swoje e-recepty wraz z datą ich wystawienia oraz statusem realizacji. To o tyle ważna opcja, że w przypadku recept papierowych zostawały one w aptece, w której były realizowane. Teraz wszystkie e-recepty pacjent ma w jednym miejscu (nawet te zrealizowane) i bardzo łatwo może do nich wrócić np. po to, aby dowiedzieć się jakie jest prawidłowe dawkowanie danego leku. Oprócz dawkowania przy każdym leku pacjent ma możliwość przeczytania jego ulotki.
Docelowo, w przypadku wycofania z obrotu danej serii leku przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego (więcej pisałyśmy tutaj) pacjenci, którzy ją zakupili mają otrzymywać stosowane powiadomienia. Dzisiaj każdy w tym zakresie zdany jest na siebie.
Co jeszcze warto wiedzieć o Internetowym Koncie Pacjenta w przypadku e-recepty?
Oprócz ulotki leku, jego dawkowania i daty wystawienia mamy również podany status realizacji każdego leku. Kolorem niebieskim jest oznaczona recepta, która została wystawiona, ale nie jest jeszcze zrealizowana. Kolorem zielonym jest oznaczona recepta zrealizowana całkowicie. Zieloną obwódką z białym środkiem jest zaznaczona recepta zrealizowana częściowo. Z kolei czerwonym kolorem jest zaznaczona recepta anulowana przez lekarza. Możemy również spotkać się z kolorem żółtym. Oznacza on receptę zablokowaną. Co to znaczy? Dotyczy ona leku recepturowego. Gdy farmaceuta przyjmuje do wykonania lek recepturowy, blokuje on automatycznie daną receptę, aby nie mogła być przyjęta w żadnej innej aptece.
Dodatkowe źródła informacji na temat e-recepty:
- https://pacjent.gov.pl/internetowe-konto-pacjenta/erecepta
- Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w systemie zdrowia (Dz. U. 2019 poz 408 ze zm.)
Ostatnia aktualizacja 21.01.2020 r.
