Wiele osób zadaje sobie pytanie ile kalorii powinniśmy jeść, aby utrzymać swoją dotychczasową wagę, albo nawet więcej – co zrobić, aby schudnąć? Na pewno nie raz słyszeliście, że ktoś ma słaby/powolny metabolizm i będzie mu trudno schudnąć lub przeciwnie jego organizm bardzo szybko metabolizuje i nie wkłada on wysiłku w utrzymanie prawidłowej wagi. Co tak naprawdę ma na to wszystko wpływ? Aby odpowiedzieć na te pytania pokażemy dzisiaj jak obliczyć wskaźniki PPM (podstawowa przemiana materii) oraz CPM (całkowita przemiana energii). Ale najpierw krótko o metabolizmie.
Czym jest metabolizm?
Metabolizm to przemiana materii oraz towarzysząca jej przemiana energii zachodząca w naszym organizmie. Musimy zdawać sobie sprawę, że w naszym organizmie ciągle coś się dzieje. Zachodzą procesy syntezy (anabolizmu) i rozpadu (katabolizmu) różnych związków. Aby wszystko sprawnie działało – potrzebujemy energii.
Tempo metabolizmu nie jest jednakowe dla wszystkich osób. Wpływ ma na niego wiele czynników, np. wiek, płeć czy też aktywność fizyczna. Przykładowo, u dzieci przeważają procesy anaboliczne, natomiast u osób starszych kataboliczne.
Buduję mięśnie, czy spalam tłuszcz?
Jeżeli będziesz korzystać z pomocy dietetyka, trenera personalnego czy też samodzielnie z różnego rodzaju platform treningowych na początku prawdopodobnie padnie pytanie – co chciałbyś osiągnąć? Czy chcesz budować masę mięśniową, a może raczej schudnąć, poprzez spalenie nadmiaru tkanki tłuszczowej?
Jak już pewnie domyśliłeś się z powyższej definicji metabolizmu nie jest to to samo. Jeśli chcemy spalić tkankę tłuszczową chodzi nam głównie o procesy katabolizmu. Natomiast przy budowie masy mięśniowej będziemy stawiać na procesy anaboliczne.
Wskaźnik podstawowej przemiany materii (PPM)
Nawet jeśli leżysz przed telewizorem i wydaje Ci się, że kompletnie nic nie robisz to jednak Twój organizm cały czas wykonuje różne czynności, np. trawi zjedzoną kanapkę, prowadzi różne procesy abyś mógł spokojnie oddychać. Na to wszystko również potrzebna jest energia.
PPM, czyli podstawowa przemiana materii, jest to wskaźnik najniższej energii jakiej potrzebuje Twój organizm aby: na czczo, w całkowitym spokoju, bez podejmowania przez Ciebie jakichkolwiek świadomych czynności i w stabilnym klimacie (mamy na myśli temperaturę, która nie jest ani za niska ani za wysoka) prowadzić podstawowe czynności życiowe. Współczynnik ten nie uwzględnia aktywności fizycznej człowieka.
Najmniej energii na takie podstawowe czynności naszego organizmu potrzebujemy podczas snu. Co jeszcze ma wpływ na PPM? Okazuje się, że wiek – ponieważ wzrost i budowa tkanek sprawiają, że potrzeba więcej energii, a także płeć, wzrost, czy masa ciała.
Ponadto PPM zwiększa się wraz ze wzrostem temperatury organizmu. Szacuje się, że zapotrzebowanie energetyczne zwiększa się o 12% na każdy stopień Celsjusza powyżej prawidłowej temperatury.
Jak policzyć PPM?
Jest kilka metod, ale my dzisiaj posłużymy się wzorem Harrisa-Benedicta. Wzór jest różny w zależności od płci. Będziesz potrzebował następujących danych: wagi, wzrostu i wieku.
- PPM mężczyzny = 66,47 + (13,7 x masa ciała w kg) + (5 x wzrost w cm] – [6,76 x wiek w latach]
- PPM dla kobiety = 655,1 + (9,567 x masa ciała w kg) + (1,85 x wzrost w cm) – (4,68 x wiek w latach)
Możesz też wykorzystać jeden z dostępnych kalkulatorów. Sprawdź tutaj lub tutaj.
PPM jest obliczane w kilokaloriach. Wskaźnik powie Ci ile kalorii powinieneś dostarczyć swojemu organizmowi, aby mógł on bez przeszkód funkcjonować.
Wskaźnik całkowitej przemiany energii (CPM)
CPM, czyli całkowita przemiana materii. Wskaźnik odpowie nam na pytanie jaka ilość energii jest nam potrzeba w ciągu doby uwzględniając fakt, że przecież pracujemy fizycznie, ćwiczymy, itd.
Jak obliczyć CPM?
CPM obliczamy według następującego wzoru:
CPM = PPM x współczynnik aktywności fizycznej
Współczynnik aktywności fizycznej (Physical Activity Level, PAL) określa jaka jest nasz aktywność w ciągu doby.
Skala wąska:
- 1,4 do 1,5 – aktywność mała,
- 1,7 – aktywność umiarkowana,
- 2,0 – aktywność duża.
Skala szeroka:
- 1,2 – 1,39 – w przypadku bezruchu np. leżenia w łóżku z powodu choroby,
- 1,4-1,69 – w przypadku niskiej aktywności fizycznej np. siedzącego trybu życia połączonego z sporadycznymi marszami, jazdą na rowerze, ćwiczeniami,
- 1,7-1,99 – dla umiarkowanej aktywności fizycznej np. pracy fizycznej/ pracy siedzącej połączonej z lekkimi treningami o regularnym charakterze,
- 2,0-2,4 – aktywny tryb życia, który uwzględnia bardzo ciężką pracę fizyczną lub wyczerpujące treningi siłowe,
- powyżej 2,4 – profesjonalne uprawianie sportów.
Dlaczego wskaźnik aktywności fizycznej jest ważny? Mianowicie osoby, które w ogóle nie podejmują żadnej aktywności fizycznej potrzebują zdecydowanie mniej energii, niż osoby które trenują 3-4 razy w tygodniu. Ale czy przy liczeniu CPM chodzi tylko o treningi? Nie. Bierzemy tutaj pod uwagę całą naszą aktywność fizyczną w ciągu dnia. Czyli to jaką wykonujemy pracę: fizyczną czy umysłową, w jaki sposób docieramy do pracy: pieszo czy może samochodem, a także to czy spacerujemy, często sprzątamy, itd.
Obliczając swój wskaźnik aktywności fizycznej trzeba uwzględnić to, że jednego dnia rzeczywiście ćwiczymy, spacerujemy, czy też biegamy, a innego spędzamy wieczór na kanapie przed telewizorem. Zazwyczaj, przy obliczeniu wskaźnika aktywności fizycznej, wyliczamy średnią z całego tygodnia. Pozwala nam to przyjąć najbardziej optymalną wartość.
Zobacz wpis: Platformy treningowe – ćwiczenia w domu nie muszą być nudne.
No dobrze, to ile tych kalorii powinienem jeść dziennie (CPM w praktyce)?
Przykład:
Paulina, wiek 45 lat, 170 cm wzrostu, waga 90 kg, ćwiczy 3 razy w tygodniu na siłowni około 1 h, poza tym dużo pracuje, do pracy dojeżdża na rowerze.
Najpierw liczymy PPM, czyli ile kalorii potrzebuje ona do sprawnego, podstawowego działania jej organizmu:
PPM = 655,1 + (9,567 x 90) + (1,85 x 170) – (4,68 x 45) = 655,1 + 861,03 + 314,50 – 49,68 = 1781 kcal
A teraz wyliczamy CPM:
CPM = 1781 *1,7 = 3028 kcal
Jest to mniej więcej ilość kalorii jaką zużywa dziennie jej organizm. Z tym, że jak napisałyśmy wyżej będzie to pewna średnia. Co więcej nie możemy się do niej nadmiernie przywiązywać. Wystarczy, że Paulina nabawi się lekkiej kontuzji i przez dwa tygodnie nie będzie podejmować żadnej aktywności fizycznej. Wówczas ilość kalorii, którą będzie mogła spożywać bez obawy, że przytyje będzie niższa.
Żeby nasza dieta działała i waga wskazywała coraz to mniejsze wartości musimy pamiętać o kilku zasadach. Wartość kcal, które dziennie dostarczamy nie może być mniejsza niż nasze PPM. To bardzo ważna zasada. PPM stanowi bowiem ilość kcal, których potrzebujemy do zachowania wszystkich funkcji życiowych. Regularne dostarczanie mniejszych ilości stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia.
Co innego jest z wartością CPM. Żeby schudnąć potrzebujemy regularnie dostarczać naszemu organizmowi mniejsze ilości kcal niż wynosi ta wartość.
Co jednak wtedy, gdy nasza aktywność fizyczna jest bardzo bardzo niska, na tyle, że wartości: PPM i CPM są bardzo do siebie zbliżone? Wtedy nie mamy innego wyjścia jak zwiększyć naszą aktywność fizyczną. Pamiętajmy, bowiem, że w procesie zdrowego odchudzania zarówno zbilansowana dieta jak i dostosowana do naszego stanu zdrowia aktywność fizyczna powinny być ze sobą nierozerwalnie związane.
Pamiętaj!
- Każda aktywność fizyczna jest lepsza niż żadna. Aktywność wpływa na Twoje zdrowie. Zobacz tutaj.
- Nie potrzebujesz codziennie takiej samej ilości kalorii.
