Trochę przyzwyczailiśmy się myśleć, że nadciśnienie tętnicze to normalny stan, który w pewnym wieku dotyka prawie każdego. A im człowiek jest starszy tym ciśnienie jest wyższe i jest to normalne zjawisko. Sama choroba raczej nie budzi w nas większego niepokoju. Słysząc diagnozę nie wpadamy w panikę i nie zastanawiamy się jak zmieni się teraz nasze życie. Zakładamy raczej, że się nie zmieni i kilka tabletek załatwi sprawę. Często nawet nie bierzemy systematycznie leków, no bo przecież skoro nic nas nie boli, to nic się nie dzieje. Uwierzcie nam, że istnieje bardzo dużo osób, które swobodnie funkcjonują przy naprawdę wysokich ciśnieniach. Nic im nie dolega. Często nawet nie wiedzą, że ten problem ich dotyczy. To jest właśnie największa zmora tej choroby i dlatego bywa ona nazywana „cichym zabójcą”.
O nadciśnieniu na początek
Nadciśnienie tętnicze to choroba przewlekła, która często nie daje żadnych widocznych objawów. Czasem przejawia się bólami potylicznymi, czasem gorszym samopoczuciem, ale znaczna część osób funkcjonuje normalnie, więc ciężko przekonać ich, że w ich organizmie dzieje się coś złego. Nie bez przyczyny nadciśnienie jest uznawane za jedną z najgroźniejszych i najbardziej rozpowszechnionych chorób na świecie. Jak pisałyśmy wyżej potrafi nie dawać bardzo długo wyraźnych objawów i możliwe jest do wykrycia tylko na podstawie regularnie wykonywanych pomiarów ciśnienia krwi. Natomiast kto z nas dokonuje, sam z siebie takich regularnych pomiarów? No właśnie. A tymczasem ta choroba nieleczona przez lata prowadzi do poważnych konsekwencji – o czym za chwilę.
To, co warto jeszcze raz podkreślić to to, że nadciśnienie nie jest normalnym stanem osób w pewnym wieku. Nadciśnienie to choroba i to o tyle podstępna, że często przebiega bezobjawowo. Warto dowiedzieć się o niej więcej i zacząć od zmiany stylu życia. To naprawdę przynosi dobre efekty na każdym etapie choroby. Na tych początkowych może sprawić, że leczenie farmakologiczne nie będzie potrzebne, a na tych bardziej zaawansowanych, że możliwa będzie redukcja dawek leków. Na każdym etapie jest więc o co walczyć. Sami jednak nie odstawiajcie ani nie redukujcie dawek leków. Przy najbliższej wizycie u lekarza porozmawiajcie z nim o zmianie stylu życia i o tym jak dalej postępować.
Może zainteresuje Cię również wpis: Profilaktyka. Co warto poprawić w przyszłym roku?
Zacznijmy od kilku danych statystycznych…
Jeśli dalej nie wierzycie, że nadciśnienie to poważna choroba to zerknijcie na te liczby i kliknijcie żeby przekonać się, co oznaczają.
Co mnie czeka w związku z nadciśnieniem?
O co w ogólne tyle krzyku i jaka jest droga od tego nadciśnienia do np. udaru mózgu? Otóż krew przepływając przez nasze naczynia wywiera na nie pewną siłę. Mogłoby się wydawać, że im szybciej i z większą „werwą” przepływa, tym lepiej. W końcu osoby z niskim ciśnieniem są zazwyczaj uznawane za powolne i mające mniej energii. Natomiast z punktu widzenia naszych naczyń krwionośnych jeśli coś mocno na nie naciska przez dłuższy czas, to taki stan no cóż bardzo łatwo doprowadzi do ich uszkodzenia. To z kolei w konsekwencji może doprowadzić do zmian w narządach wewnętrznych, które ostatecznie mogą mieć tragiczny finał.
Kiedy mówimy o nadciśnieniu?
Nadciśnienie tętnicze to choroba, która charakteryzuje się stale podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi. Żeby ją rozpoznać nie można opierać się tylko na objawach. Konieczne jest wykonanie pomiarów ciśnienia krwi i stwierdzenie nieprawidłowości w tych pomiarach.
Przeczytaj wpis: Czas dla serca – Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie krwi?
Jak odczytać wynik? Zawsze otrzymujemy dwie wartości: ciśnienie skurczowe i ciśnienie rozkurczowe. Zapisywane są one w postaci dwóch liczb, np. 120/80. Obie te wartości podawane są w milimetrach słupa rtęci (mm Hg). O ciśnieniu skurczowym mówimy wtedy gdy w czasie skurczu serce wtłacza krew do naczyń. Ciśnienie krwi jest wtedy wyższe i nazywa się je ciśnieniem tętniczym skurczowym (SBP). Z kolei podczas rozkurczu serca ciśnienie osiąga wartości najniższe i nazywa się je ciśnieniem tętniczym rozkurczowym (DBP).
Za podręcznikowe ciśnienie krwi uważa się wartości 120/80 mm Hg. W pomiarach domowych za nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego przyjmuje się średnią z kilku pomiarów przekraczającą lub równą 135 i/lub 85 mm Hg. W przypadku pomiarów wykonywanych u lekarza nadciśnienie można rozpoznać, jeśli średnie wartości ciśnienia z co najmniej 2 pomiarów przeprowadzonych podczas co najmniej 2 różnych wizyt są wyższe lub równe 140 i/lub 90 mm Hg.
Jakie są konsekwencje nadciśnienia tętniczego?
Czyli do czego może doprowadzić nieleczone nadciśnienie tętnicze?
- niewydolności serca,
- zawału mięśnia sercowego,
- udaru mózgu,
- niewydolności nerek,
- uszkodzeń w obrębie narządu wzroku (retinopatie).
Pamiętajmy, że jedynym sposobem na zmniejszenie ryzyka wystąpienia tych wszystkich powikłań jest trwałe obniżenie ciśnienia, czyli przyjmowanie regularnie leków i zmiana stylu życia.
Jaka jest moja „szansa” na nadciśnienie?
Wyróżnia się pewne czynniki, których występowanie powoduje, że mamy większą „szansę”, że nadciśnienie dotyczy lub będzie dotyczyć w przyszłości właśnie nas. Jeżeli kilka z poniższych punktów opisuje Ciebie, nawet przy braku objawów ze strony organizmu, zweryfikuj poprzez pomiary ciśnienia, czy ten problem już Ciebie nie dotyczy.
PŁEĆ – u kobiet co do zasady ciśnienie jest niższe niż u mężczyzn, ale tylko w okresie do menopauzy. Potem następuje zmiana. W wieku około 60 lat kobiety mają wyższe ciśnienie skurczowe niż mężczyźni. Ponadto w przypadku kobiet nadciśnienie tętnicze może również pojawić się w czasie ciąży.
WIEK – nadciśnienie zazwyczaj, chociaż jak już podkreślałyśmy wcześniej, nie zawsze, pojawia się u osób w wieku 40-50 lat
CZYNNIKI GENETYCZNE – szacuje się, że trzykrotnie wzrasta ryzyko choroby jeśli w Twojej rodzinie występowały przypadki nadciśnienia. Badania pokazały, że im bliższy stopień pokrewieństwa pomiędzy osobami tym bardziej zbliżone wartości ciśnienia.
NADWAGA I OTYŁOŚĆ – nadciśnienie najczęściej towarzyszy otyłości brzusznej, ale nie tylko. Szacuje się, że każde 5 kg nadwagi podwyższa ciśnienie tętnicze o około 5 mm Hg.
Może Ci się przydać: Jak sprawdzić czy występuje u nas otyłość brzuszna? – policz wskaźnik WHR
SÓD W DIECIE – na temat diety powstanie osobny wpis, ale już teraz zapamiętajmy dwie rzeczy. Po pierwsze sód i sól to nie to samo. Taka płaska łyżeczka soli (około 5g) zawiera około 2 g sodu. Druga informacja jest taka, że w ciągu dnia spożywamy dużo soli, a więc również dużo sodu często nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Wydaje nam się, że jeśli nie dosypujemy soli wprost z solniczki, to tak naprawdę mało jej zjadamy. Prawda jest jednak taka, że duże jej ilości zawiera kupowana żywność: sery, wędlina, pieczywo, czy też gotowe dania i półprodukty. To właśnie jest jeden z powodów, dla którego dietetycy zalecają zmniejszenie ilości kupowanych wysokoprzetworzonych produktów na rzecz samodzielnego przygotowywania potraw, w których trochę bardziej wiemy co się znajduje.
Uwaga! Na drastyczne ograniczenie ilości soli w diecie powinny uważać osoby intensywnie trenujące, zwłaszcza sporty wytrzymałościowe (szczególnie w porze letniej). Sód nie jest bowiem tylko „samym złem” ale cennym elektrolitem, którego niedobór objawia się m.in. zawrotami głowy, omdleniami, wymiotami. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości odnośnie swojej sytuacji zwróć się o pomoc do dietetyka klinicznego. Razem na pewno wypracujecie najbardziej optymalne rozwiązanie. Uważać na drastyczne ograniczenie ilości ilości soli powinny również osoby przyjmujące niektóre leki przeciwdepresyjne. Zawsze więc warto zapytać lekarza prowadzącego czy akurat w naszym przypadku można taką dietę zmniejszającą ilość soli zastosować.
ALKOHOL – alkohol w sposób natychmiastowy działa rozszerzająco na naczynia, natomiast spożywany w sposób stały (i nie muszą to być duże dawki) prowadzi do wzrostu ciśnienia.
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA – a właściwie jej brak
STRES – zwłaszcza długotrwały negatywnie wpływa na stan naszego zdrowia. Nie da się go całkiem wyeliminować. Natomiast to, co na pewno każdy może wprowadzić do swojego życia już dzisiaj to dbałość o odpowiednią ilość snu. Ciągłe niedosypianie prowadzi do nadmiernej produkcji kortyzolu, czyli hormonu stresu. A to zwiększa chęć na szybkie „doładowanie organizmu”. W konsekwencji w ruch idą kawa, słodycze, energetyki. To wszystko, owszem często szybko dodaje nam energii, ale potem równie szybko następuje jej spadek, w wyniku czego wpadamy w błędne koło. Najlepsza rada – po prostu się wysypiaj.
Leczenie nadciśnienia
W leczeniu nadciśnienia naszymi celami są:
- redukcja wartości ciśnienia tętniczego do wartości ustalonej z lekarzem. Pamiętajmy, że w zależności od stanu naszego organizmu i czynników ryzyka te wartości mogą być różne. Dlatego powinny być zawsze indywidualnie ustalone z lekarzem prowadzącym
- wyeliminowanie możliwych czynników ryzyka, jak np. zmniejszenie ilości sodu w diecie, wprowadzenie do naszego życia aktywności fizycznej, itp.
Trzeba sobie zdawać sprawę, że „leczenie” to nie tylko farmakologia, czyli nie zawsze od razu konieczne jest podawanie tabletek. Wszystko zależy od tego z jakim stopniem nadciśnienia mamy u danego pacjenta do czynienia oraz jakie czynniki ryzyka u niego występują. Natomiast zawsze konieczna i zalecana jest przez lekarzy zmiana stylu życia. Na czym ma ona w skrócie polegać? Na utrzymaniu prawidłowej wagi, wprowadzeniu nawet drobnej aktywności fizycznej, zarzuceniu używek (papierosy, alkohol), utrzymywaniu prawidłowej diety, np. diety DASH.
O aktywności fizycznej pisałyśmy na stronie – Aktywność fizyczna dla serca.
Farmakoterapia jest uzależniona od wysokości ciśnienia, a także ryzyka sercowo-naczyniowego. Jak już wspomniałyśmy wiele osób zgłasza się do lekarza kiedy dochodzi już do incydentów zdrowotnych ze strony innych organów. Często w takich przypadkach leczenie farmakologiczne jest już konieczne.
O lekach stosowanych w nadciśnieniu pisałyśmy już na stronie – Czas dla serca. Leki stosowane w nadciśnieniu.
Pamiętaj, że bardzo ważne przy leczeniu nadciśnienia jest regularne zapisywanie wyników samodzielnie wykonanych pomiarów domowych. Nie łudź się, że je zapamiętasz. Ułatwi to lekarzowi postawienie diagnozy oraz kontrolę leczenia.
Gotowy, elegancki Dzienniczek pomiaru ciśnienia możesz nabyć klikając tutaj.
Piśmiennictwo:
- „Nadciśnienie tętnicze”, pod red. A. Windak, T. Grodzicki, PZWL
- „Nadciśnienie tętnicze. Porady lekarzy i dietetyków” M. Jarosz, W. Respondek, PZWL
- „Zioła w medycynie. Choroby układu krążenia.” I Kaczmarczyk-Sedlak, A. Ciołkowski, PZWL
