Głóg - roślina od sercowych zadań specjalnych

Jakiś czas temu na naszym blogu przeprowadziłyśmy miesięczne wyzwanie „Czas dla serca”. Pisałyśmy wtedy o tym, co i dlaczego szkodzi naszemu sercu, a są to na pewno: otyłość, alkohol, nieprawidłowa dieta, oraz o tym, co mu sprzyja, a jest to np. aktywność fizyczna. Dzisiaj w nawiązaniu do tamtych tematów opiszemy roślinę nierozerwalnie związaną z pracą serca, roślinę od sercowych zadań specjalnych, czyli głóg (Crataegus).

Gdybyśmy przeprowadziły wśród Was ankietę i zapytały, po którą roślinę sięgnęlibyście w pierwszej kolejności gdyby pojawiły się problemy z układem sercowo-naczyniowym, na pewno większość z Was bez wahania wskazałaby na głóg. Ale czy zastanawialiście się kiedyś, czy jest to roślina zupełnie bezpieczna, czy każdy bez wyjątku może ją stosować lub czy istnieją niepodważalne dowody na jej skuteczność? Dzisiaj postaramy się odpowiedzieć na te i inne pytania. Jeśli po przeczytaniu tego wpisu będziecie jeszcze czegoś ciekawi, pytajcie śmiało w komentarzach.

Pochodzenie i występowanie głogu

Głóg należy do rodziny Różowatych. W lecznictwie znany jest i stosowany już od najdawniejszych czasów. Nie ma specjalnych wymagań glebowych i tak naprawdę można go spotkać na wielu kontynentach, m.in. w Europie, Północnej Ameryce czy Azji. Ponieważ rośnie w klimacie umiarkowanym w Polsce występuje dość powszechnie. Sadzony bywa u nas jako element żywopłotów oraz często w parkach i ogrodach jako roślina ozdobna. Wszystko dzięki temu, że pięknie wygląda zarówno wiosną, gdy zakwita, jak i jesienią, gdy dojrzewają jego czerwone owoce.

Jak rozpoznać głóg?

Głóg występuje w postaci ciernistych 3-4 metrowych krzewów, których gałęzie mają niewielkie, ale dość ostre kolce. Tak naprawdę szacuje się, że istnieją setki gatunków głogu, które mogą się od siebie dość znacznie różnić. Natomiast z farmaceutycznego punktu widzenia ważne będą dla nas dwa gatunki: głóg jednoszyjkowy oraz głóg dwuszyjkowy.

Surowcem wykorzystywanym do produkcji w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym oraz spożywczym są kwiaty oraz owoce głogu.

Kwiaty głogu zbiera się w początkowym okresie kwitnienia, czyli w okolicach kwietnia-czerwca. Suszy się je w temperaturze pokojowej, nieprzekraczającej 30 stopni C.

Natomiast owoce głogu są zbierane kiedy osiągną dojrzałość, tj. we wrześniu lub październiku.

Owoce i kwiaty głogu zawierają podobne substancje czynne, ale w różnych proporcjach.

Co znajdziemy w głogu?

W głogu występuję głównie flawonoidy, proantocyjanidyny, glikozydy flawonowe oraz spora dawka witaminy C. Oprócz tego występują liczne sole mineralne, witaminy z grupy B czy kwasy organiczne takie jak: cytrynowy, chlorogenowy czy kawowy.

Właściwości zdrowotne głogu

Głóg to roślina stosowana wspomagająco w chorobach sercowo-naczyniowych. Wykazuje działanie:

przeciwmiażdżycowe,
obniżające ciśnienie krwi (o tym jak prawidłowo mierzyć ciśnienie pisałyśmy tutaj),
powodujące obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego, trójglicerydów oraz cholesterolu – LDL,
wzmacniające na serce,
przeciwarytmiczne,
uspokajające,
przeciwutleniające.

Jakie są dowody na skuteczność leków zawierających kwiaty głogu?

HMPC (Komitet ds. Produktów Leczniczych Roślinnych Europejskiej Agencji Leków) ustalił biorąc pod uwagę ich wieloletnie tradycyjne stosowanie, że leki te mogą być bezpiecznie używane w:

celu łagodzenia objawów chwilowych zaburzeń pracy serca na tle nerwowym, np. kołatania serca, po wykluczeniu poważnego stanu przez lekarza,
redukowaniu łagodnych objawów towarzyszących stresowi psychicznemu,
ułatwianiu zasypiania.

Co w praktyce oznacza zwrot „na podstawie tradycyjnego stosowania”? Okazuje się. że chociaż dowody z badań klinicznych nie są wystarczające, efektywność tych leków roślinnych jest uznawana, ponieważ istnieją dowody na to, że są one bezpiecznie stosowane w tych przypadkach od co najmniej 30 lat (w tym od co najmniej 15 lat w UE). Ponadto w przypadku powyższych wskazań nie jest wymagany nadzór lekarza.

Dlaczego brak badań nie wyklucza skuteczności tych produktów? W praktyce może to być związane z tym, że takich badań mogło być po prostu zbyt mało lub mogły być one niskiej jakości. Pamiętajmy, że HMPC publikując swoje ustalenia bardzo dokładnie sprawę zbadał, opierając swoją decyzję na wielu źródłach, badaniach, doniesieniach naukowych. Tak więc pomimo braku dowodów z badań klinicznych istniały dowody potwierdzające skuteczność tych preparatów.

Co z pozostałymi wskazaniami?

HMPC wydał opinię na temat stosowania kwiatów głogu tylko w 3 wymienionych wyżej wskazaniach. Co z pozostałymi? Według komitetu Europejskiej Agencji Leków nie ma wystarczających dowodów na stosowanie go w innych wskazaniach.

Nie zmienia to jednak faktu, że w medycynie ludowej głóg od bardzo dawna jest powszechnie stosowany również w wielu innych schorzeniach takich jak: zaburzenia rytmu serca, niedotlenienie serca, zaburzenia krążenia obwodowego, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca czy hiperlipidemia.

Wykorzystanie głogu w przemyśle spożywczym

Owoce głogu są chętnie wykorzystywane w przemyśle spożywczym. Produkowane są z niego dżemy, nalewki, kompoty, syropy, itd. W aptekach i sklepach zielarskich można także spotkać herbatkę z owoców lub kwiatów głogu.

Jak przygotować napar z kwiatów głogu?

Według dr. Różańskiego napar z kwiatów głogu należy przygotować następująco: 1 łyżkę rozdrobnionych kwiatów należy zalać 1 szklanką wrzącej wody lub mleka. Przykryć i odstawić na około 20-30 minut. Przecedzić, dodać miód i wypić w ciągu dnia, w dwóch porcjach. Napar należy regularnie stosować przez okres minimum 3 miesięcy.

Efekty stosowania preparatów z głogiem mogą się pojawić dopiero po upływie około 2-6 tygodni. Dlatego raczej zalecane jest jego systematyczne dłuższe przyjmowanie.

Preparaty z głogu dostępne w aptece

W aptece dostępna jest spora ilość różnych preparatów zawierających głóg. Są to między innymi:

herbatki z głogu,
głóg w formie tabletek (suplement diety),
cukierki z ekstraktu z liści i kwiatów głogu,
sok z głogu.

Przeciwwskazania do stosowania głogu

Jak na razie nie odnotowano żadnych poważnych działań niepożądanych spowodowanych stosowaniem preparatów zawierających owoce lub kwiaty głogu.

Są jednak grupy osób, które powinny bardziej uważać stosując te preparaty. Większą ostrożność powinny zachować osoby:

z niskim ciśnieniem ze względu na właściwości głogu obniżające ciśnienie krwi. (Nie oznacza to jednak, że osoby zażywające np. leki na nadciśnienie nie mogą w ogóle stosować tych preparatów. Ryzyko dużych spadków ciśnienia jest bardzo znikome. Takie osoby powinny po prostu zachować większą czujność.
posiadające nadwrażliwość na wyciągi z głogu oraz jego składniki

Mimo, że preparaty z głogiem nie wykazują poważniejszych działań niepożądanych, według zaleceń Europejskiej Agencji Leków ze względu na brak danych odnośnie bezpieczeństwa w tych grupach, preparaty te nie są polecane dzieciom do lat 12 oraz kobietom w ciąży i karmiącym piersią. Nie ma jasnych przeciwwskazań w tym kierunku, ale nie ma też dokładnych badań, które potwierdziłyby bezpieczeństwo głogu dla tych grup osób.

Zobacz także:

Pokrzywa zwyczajna – zwykła roślina o niezwykłych właściwościach.
Melisa. Czego o niej nie wiecie?
Rumianek pospolity. Czy wiesz o nim wszystko?

Dodatkowe informacje:

0 0 votes

Article Rating

Głóg – roślina od sercowych zadań specjalnych